Một trường hợp thực tế minh họa lợi ích của tầm soát sớm

Tôi tiếp nhận một bệnh nhân nam 48 tuổi, đến kiểm tra sức khỏe định kỳ. Vẫn như mọi năm, trong 3-4 năm vừa qua, anh được khuyên nội soi đại tràng tầm soát ung thư theo độ tuổi. Lần lữa mãi, anh mới quyết định thực hiện nội soi đại tràng tầm soát trong lần này.

Sau nội soi đại tràng, anh chia sẻ: “Thủ thuật dễ chịu hơn tôi tưởng, ngủ một giấc là xong, không đau đớn gì cả.” Kết quả cho thấy 5 polyp – những khối u tiền ung thư, trong đó có một polyp lớn. Toàn bộ polyp đã được loại bỏ toàn bộ ngay trong buổi khám, ngăn chặn nguy cơ tiến triển thành ung thư. Nhờ đó, anh ấy tránh được phẫu thuật phức tạp và giờ chỉ cần theo dõi định kỳ. Câu chuyện này cho thấy tầm soát không chỉ đơn giản mà còn có thể cứu sống một cách hiệu quả.

Khuyến cáo chính thức: Bắt đầu từ 45 tuổi

Theo hướng dẫn mới nhất của Hiệp hội Ung thư Mỹ (American Cancer Society), mọi người từ 45 tuổi trở lên nên bắt đầu tầm soát ung thư đại trực tràng, dù không có triệu chứng. Trước đây, độ tuổi khuyến cáo là 50, nhưng các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng bệnh đang xuất hiện ở người trẻ hơn, kể cả dưới 50 tuổi. Tại Việt Nam, xu hướng này cũng rõ rệt, với nhiều ca bệnh được chẩn đoán sớm hơn.

Có nhiều phương pháp tầm soát phù hợp:

• Nội soi đại tràng (colonoscopy): Toàn diện nhất, cho phép phát hiện và cắt bỏ polyp ngay lập tức.
• Xét nghiệm phân tìm máu ẩn (FIT test): Người bệnh lấy mẫu phân nhỏ để kiểm tra máu ẩn không nhìn thấy bằng mắt thường. Kết quả dương tính thì cần nội soi đại tràng để tìm nguyên nhân, thường làm mỗi năm.
• Nội soi đại tràng ảo (CT colonography): Sử dụng phương pháp chụp CT bụng để tái tạo hình ảnh 3D đại tràng, phát hiện polyp mà không cần đưa ống soi vào hậu môn. Người bệnh chỉ cần uống thuốc nhuận tràng trước, bơm khí nhẹ vào đại tràng, nằm chụp 5-10 phút – an toàn, không đau.

Mọi người nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn phương pháp phù hợp, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh (bắt đầu sớm hơn 45 tuổi và lặp lại thường xuyên hơn).

Tại sao tầm soát lại quan trọng?

Ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư phổ biến nhất, xếp thứ ba về số ca mắc và thứ hai về tử vong trên toàn cầu (theo WHO). Tuy nhiên, đây là loại ung thư có thể phòng ngừa tốt nhất nếu phát hiện sớm. Polyp – những khối u lành tính – có thể tồn tại nhiều năm mà không gây triệu chứng, nhưng chúng là “tiền thân” của ung thư. Tầm soát giúp loại bỏ polyp trước khi chúng biến ác, giảm nguy cơ ung thư lên đến 90%. Nếu phát hiện ung thư sớm, tỷ lệ chữa khỏi vượt quá 90%, với điều trị ít xâm lấn và chi phí thấp hơn.

Hãy hình dung tầm soát như việc kiểm tra định kỳ cho ngôi nhà: Bạn không chờ mái nhà hỏng mới sửa, mà kiểm tra hàng năm để tránh tai họa. Tương tự, nội soi đại tràng giúp “bảo dưỡng” hệ tiêu hóa một cách chủ động.

Làm rõ những hiểu lầm phổ biến

Nhiều người còn e ngại tầm soát do quan niệm sai lầm. Dưới đây là một số điểm cần làm rõ:

1. “Gia đình tôi không ai bị, nên tôi không cần lo”: Sai lầm. Khoảng 75-90% ca ung thư đại trực tràng xảy ra ở người không có tiền sử gia đình. Mọi người từ 45 tuổi đều cần tầm soát.
2. “Tôi đi ngoài bình thường, không đau bụng nên khỏe mạnh”: Không đúng. Polyp và ung thư giai đoạn đầu thường không gây triệu chứng rõ rệt như tiêu chảy, táo bón hay xuất huyết. Nhiều bệnh nhân của tôi cảm thấy hoàn toàn bình thường nhưng vẫn phát hiện vấn đề qua nội soi.
3. “Ung thư này hiếm gặp và không nguy hiểm”: Thực tế, đây là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nhiều nước, nhưng tầm soát định kỳ có thể giảm tỷ lệ tử vong 60-70%.

Lời khuyên từ bác sĩ

Sức khỏe là tài sản quý giá nhất! Nếu bạn từ 45 tuổi trở lên, hãy đặt lịch tầm soát ngay hôm nay. Nội soi hiện đại rất an toàn, nhanh chóng (khoảng 20-30 phút), và hầu như không đau nhờ gây mê nhẹ. Đừng chờ triệu chứng – hành động sớm để bảo vệ bản thân và gia đình.

“45 tuổi, hãy bắt đầu!”